Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

III U 560/12 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Ostrołęce z 2014-03-13

Sygn. akt: III U 560/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2014r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSR del. do SO Monika Obrębska

Protokolant:

starszy sekretarz sądowy Małgorzata Laskowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 marca 2014r. w O.

sprawy z odwołań L. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o rentę inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową, o rentę inwalidy wojskowego bez związku ze służbą wojskową i o rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia

na skutek odwołań L. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 6 stycznia 2010r. znak (...)

z dnia 31 grudnia 2010r. znak (...)

z dnia 4 stycznia 2011r. znak (...)

z dnia 30 maja 2012r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 4.01.2011r. w ten sposób, że przyznaje L. C. prawo do renty inwalidy wojskowego z tytułu częściowej niezdolności do pracy bez związku ze służbą wojskową na okres od dnia 01.02.2011r. do dnia 31.05.2014r.;

2.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 30.05.2012r. w ten sposób, że przyznaje L. C. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia dodatkowo na okres od 1.06.2013r. do 31.05.2014r.;

3.  oddala odwołania od decyzji z dnia 6.01.2010r. i 31.12.2010r.;

4.  przyznaje adwokatowi W. G. wynagrodzenie za pomoc prawną udzieloną z urzędu w kwocie 147,60 zł, w tym podatek Vat oraz adwokatowi A. Z. wynagrodzenie za pomoc prawną udzieloną z urzędu w postępowaniu przed sądem II instancji w kwocie 73,80 zł, w tym podatek Vat, które nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa Kasy Sądu Okręgowego w Ostrołęce.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 06.01.2010r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. Inspektorat w O. odmówił L. C. prawa do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową, gdyż nie przedstawił orzeczenia Wojskowej Komisji Lekarskiej stwierdzającej związek chorób lub ułomności ze służbą wojskową.

L. C. wniósł odwołanie od powyższej decyzji. Stwierdził, że nie zgadza się z tak brzmiącą decyzją, a nadto powołał się na fakt, że postępowanie w kwestii uzyskania orzeczenia Wojskowej Komisji Lekarskiej jest w toku.

Sąd na mocy art. 467§4 kpc zarządził zwrot akt organowi rentowemu celem skierowania odwołującego na badanie przez lekarza orzecznika ZUS. Sąd zwrócił bowiem uwagę, że w aktach rentowych znajduje się orzeczenie rejonowej wojskowej komisji lekarskiej z dnia 07.09.1988r. dotyczące związku chorób stwierdzonych u odwołującego ze służbą wojskową, a w świetle art.57 ustawy z dnia 29 maja 1974r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (tekst jedn. Dz. U. z 2010r., Nr 101, poz. 648 ze zm.) bez znaczenia dla skierowania na badanie przez lekarza orzecznika ZUS jest to, czy wojskowa komisja lekarska stwierdziła związek chorób ze służbą wojskową czy nie.

Następnie ZUS po zbadaniu L. C. przez lekarza orzecznika ZUS oraz komisję lekarską ZUS uznał, że jest on częściowo niezdolny do pracy do dnia 31.05.2011r. Jednak niezdolność ta nie powstała w czasie pełnienia służby i nie pozostaje w związku ze służbą wojskową. W oparciu o te ustalenia ZUS wydał kolejną decyzję z dnia 31.12.2010r ., którą odmówił L. C. prawa do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą.

L. C. odwołał się także od tej decyzji.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołania. Powołał się na to, że Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w orzeczeniu z dnia 31.08.2010r. stwierdziła, że brak jest podstaw do orzeczenia związku ze służbą wojskową pełnioną w 1988r. schorzeń wymienionych w orzeczeniu ZUS, a Komisja Lekarska ZUS ustaliła, że L. C. jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31.05.2011r., lecz niezdolność ta nie powstała w czasie służby wojskowej i nie pozostaje w związku z tą służbą.

Decyzją z dnia 04.01.2011r . Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. Inspektorat w O. wstrzymał od dnia 01.02.2011r. wypłatę L. C. renty inwalidy wojskowego. Uznał bowiem, że jego niezdolność do pracy nie pozostaje w związku ze służbą wojskową ani nie powstała w czasie pełnienia służby.

L. C. wniósł odwołanie od powyższej decyzji.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołania. Powołał się na to, że Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w orzeczeniu z dnia 31.08.2010r. stwierdziła, że brak jest podstaw do orzeczenia związku ze służbą wojskową pełnioną w 1988r. schorzeń wymienionych w orzeczeniu ZUS, a Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 22.11.2010r. ustaliła, że L. C. jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31.05.2011r., lecz niezdolność ta nie powstała w czasie służby wojskowej i nie pozostaje w związku z tą służbą. W związku z tym ZUS decyzją z dnia 31.12.2010r. odmówił L. C. prawa do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą, a zaskarżoną decyzją z dnia 04.01.2011r. wstrzymał L. C. wypłatę przyznanej uprzednio renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 01.02.2011r., tj. od najbliższego terminu płatności.

Decyzją z 30.05.2012r. ZUS przyznał L. C. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia na okres od dnia 01.05.2012r. do 31.05.2013r.

L. C. wniósł odwołanie również od tej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od dnia 25.04.1988r. do dnia 09.09.1988r. L. C. ur. (...), odbywał zasadniczą służbę wojskową. Został zwolniony z dalszego odbywania tej służby jako czasowo niezdolny do służby wojskowej na okres 1 roku. Do służby tej L. C. już nie powrócił.

Decyzją z dnia 31.05.1996r. ZUS przyznał L. C. prawo do renty inwalidzkiej II grupy inwalidów od dnia 06.04.1996r. w oparciu o przepisy ustawy z dnia 14.12.1982r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Następnie L. C. złożył wniosek o rentę inwalidy wojskowego i od dnia 01.12.1999r. ZUS przyznał mu rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe, powstałą w czasie pełnienia służby, lecz bez związku ze służbą – na podstawie ustawy z dnia 29 maja 1974r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.

W dniu 27.07.2009r. L. C. złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową. W wyniku rozpatrzenia tego wniosku, ZUS decyzją z dnia 05.08.2009r. odmówił mu tego prawa.

Dnia 04.01.2010r. L. C. złożył kolejny wniosek o przyznanie mu renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą. ZUS uznał, że L. C. nie przedstawił koniecznego orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej w sprawie związku poszczególnych chorób i ułomności ze służbą wojskową. Dlatego decyzją z dnia 06.01.2010r. odmówił mu prawa do tej renty. L. C. odwołał się od tej decyzji i Sąd Okręgowy w Ostrołęce dokonał zwrotu akt w trybie art.467§4 kpc, wskazując na konieczność skierowania L. C. na badanie przez lekarza orzecznika ZUS.

Wobec powyższego ZUS skierował L. C. na badanie przez lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 30.03.2010r. stwierdził, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31.05.2011r., niezdolność ta powstała od dnia 30.03.2010r. i nie pozostaje w związku ze służbą wojskową.

W tym czasie na okoliczność stanu zdrowia L. C. wypowiadała się także Terenowa Wojskowa Komisja Lekarska w L., która w orzeczeniu z dnia 13.05.2010r. ustaliła, że choroby rozpoznane przez lekarza orzecznika ZUS nie pozostają w związku służbą wojskową. Także Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w orzeczeniu z dnia 31.08.2010r. ustaliła brak podstaw do orzekania związku ze służbą wojskową pełnioną w 1988r. schorzeń wymienionych w orzeczeniu ZUS.

W wyniku sprzeciwu L. C. od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, na okoliczność jego stanu zdrowia wypowiadała się także komisja lekarska ZUS, która w orzeczeniu z dnia 15.09.2010r. orzekła, iż L. C. jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31.05.2011r., a niezdolność ta powstała w czasie pełnienia służby wojskowej we wrześniu 1988r. oraz stwierdziła, że częściowa niezdolność do pracy nie pozostaje w związku ze służbą wojskową.

Wobec tak brzmiącego orzeczenia komisji lekarskiej ZUS oraz wobec faktu, że L. C. od dnia 01.12.1999r. na stałe był uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy powstałej w czasie pełnienia służby, lecz bez związku ze służbą wojskową – zachodziła sprzeczność ustaleń orzeczniczych i skierowano sprawę do Naczelnego Lekarza ZUS. Naczelny Lekarz ZUS stwierdził, że sprawa wymaga ponownego rozpatrzenia i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez komisję lekarską ZUS. Postępowanie to zostało zakończone orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia 22.11.2010r., w którym stwierdziła ona, że L. C. jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31.05.2011r., niezdolność ta nie powstała w czasie pełnienia służby wojskowej oraz nie pozostaje w związku z tą służbą.

Na tej podstawie ZUS decyzją z dnia 31.12.2010r. odmówił L. C. prawa do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową.

Jednocześnie ZUS wobec ostatecznego orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z dnia 22.11.2010r., że L. C. jest częściowo niezdolny do dnia 31.05.2011r. – decyzją z dnia 04.01.2011r. wstrzymał mu wypłatę renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 01.02.2011r. Poinformował przy tym L. C., że w związku z treścią powołanego orzeczenia komisji lekarskiej ZUS, może on ubiegać się o rentę z ogólnego stanu zdrowia i powinien złożyć stosowny wniosek. Od tej decyzji L. C. także złożył odwołanie i sprawa toczyła się w Sądzie Okręgowym w Ostrołęce pod sygn. akt IIIU 133/11.

Ostatecznie decyzją z dnia 19.01.2011r. przyznano L. C. prawo do renty z ogólnego stanu zdrowia z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 01.02.2011r. do dnia 31.05.2011r.

Wyrokami z dnia 29.11.2011r. Sąd Okręgowy w Ostrołęce oddalił odwołania L. C. od decyzji ZUS z 06.01.2010r. i 31.12.2010r. ( sygn. akt III U 27/10) i od decyzji z 04.01.2011r. (sygn. akt 133/11).

Na skutek apelacji wniesionych od obu wskazanych wyżej wyroków Sąd Apelacyjny w Białymstoku, po uprzednim połączeniu w/w spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, wyrokiem z dnia 28.08.2012r. uchylił oba zaskarżone wyroki i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

W tracie trwającego postępowania sądowego L. C. zwrócił się do ZUS w dniu 8.06.2011r. z wnioskiem o skierowanie go na ponowne badanie lekarskie, celem ustalenia
dalszych uprawnień do renty z ogólnego stanu zdrowia, z uwagi na zły stan zdrowia.
Jednocześnie w dniu 08.06.2011r. zwrócił się z ponownym wnioskiem o ustalenie
uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową. W celu ustalenia dalszych uprawnień do renty z ogólnego stanu zdrowia oraz uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową, odwołujący skierowany został na badanie przez lekarza orzecznika ZUS.

Po przeprowadzeniu badania lekarz orzecznik w dniu 19.09.2011r. wydał dwa
orzeczenia:

-

w sprawie renty z ogólnego stanu zdrowia stwierdzające, że odwołujący nie jest
częściowo niezdolny do pracy oraz, że jest całkowicie niezdolny do pracy do
31.12.2013r. - data powstania całkowitej niezdolności do pracy: 01.06.2011r.

-

w sprawie renty w związku ze służbą wojskową stwierdzające, że odwołujący jest
całkowicie niezdolny do pracy do 31.12.2013r. oraz, ze data powstania całkowitej
niezdolności do pracy: trwa od 01.12.1999r. a także że całkowita niezdolność do
pracy nie pozostaje w związku ze służbą wojskową. Ponadto lekarz ustalił, że
niezdolność powstała w czasie pełnienia służby wojskowej bez związku ze służbą
wojskową.

Na podstawie orzeczenia dotyczącego ogólnego stanu zdrowia, ZUS decyzją z dnia 21.10.2011r. ustalił odwołującemu uprawnienia do renty z ogólnego stanu zdrowia według całkowitej niezdolności do pracy na okres od 01.06.2011r. do 31.12.2013r. Jednocześnie ZUS zawiadomieniem z dnia 25.10.2011r. poinformował odwołującego o przesunięciu terminu wydania decyzji w sprawie wniosku o rentę inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową do czasu zakończenia postępowania sądowego toczącego się w sprawie renty inwalidy w związku ze służbą
wojskową.

Następnie ZUS w ramach kontroli stwierdził sprzeczność ustaleń orzeczniczych
zawartych w powyższych orzeczeniach lekarza orzecznika ZUS z dnia 19.09.2011r. oraz, że
orzeczenie dla celów inwalidy wojskowego pozostaje w sprzeczności z orzeczeniem Komisji
Lekarskiej z dnia 22.11.2010r. ustalającym okresową częściową niezdolność do pracy bez
związku ze służbą wojskową, która nie powstała w czasie pełnienia służby wojskowej. W
związku z czym sprawa odwołującego została w trybie nadzoru nad wykonywaniem
orzecznictwa lekarskiego przekazana do ponownego rozpatrzenia przez Komisję Lekarską
ZUS w W.. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Komisja Lekarska ZUS w W. nr (...) w orzeczeniu z dnia 20.03.2012r. dotyczącym ogólnego stanu zdrowia ustaliła, że odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.05.2012r., data powstania całkowitej niezdolności do pracy: 14.11.2011r., a także stwierdziła, że częściowa niezdolność istniała do 13.11.2011r. Natomiast w orzeczeniu z dnia 20.03.2012r. dotyczącym renty w związku ze służbą
wojskową komisja ustaliła, że odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy do
31.05.2012r., data powstania całkowitej niezdolności do pracy: 14.11.2011r. oraz, że
całkowita niezdolność do pracy nie pozostaje w związku ze służbą wojskową. Ponadto
komisja stwierdziła, że istniała częściowa niezdolność do pracy do 13.11.2011r. bez związku
ze służbą wojskową.

W ramach kontroli prawidłowości orzekania w sprawie odwołującego
przeprowadzonej w trybie nadzoru nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy,
sprawa została przekazana do ponownego rozpatrzenia przez Komisję Lekarską ZUS.
Orzeczenie komisji lekarskiej z dnia 20.03.2012r. ustalające całkowitą niezdolność do pracy
bez związku ze służbą wojskową okresowo do 31.05.2012r. budzi bowiem zastrzeżenia co do
zgodności z zasadami orzecznictwa o niezdolności do pracy. Zawarta w aktach dokumentacja,
wydana w postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do renty inwalidy
wojskowego w związku ze służbą wojskową z dnia 31.12.2010r. poddaje w wątpliwość
ustalony stopień niezdolności do pracy, brak jest również uzasadnienia dla przewidywanego
okresu jej trwania.

W wyniku kolejnego rozpatrzenia sprawy Komisja Lekarska ZUS w W. nr
(...) w swoich orzeczeniach z dnia 17.04.2012r. zajęła takie samo stanowisko co Komisja
Lekarska ZUS nr (...) w orzeczeniach wydanych w dniu 20.03.2012r.

Powyższe orzeczenia Komisji Lekarskiej wydane w dniu 17.04.2012r. zostały także
zakwestionowane w trybie nadzoru zwierzchniego przez Prezesa ZUS, w związku z czym
sprawa odwołującego po raz kolejny została przekazana do ponownego rozpatrzenia.

Ostatecznie Komisja Lekarska ZUS w W. nr (...) wydała w dniu
07.05.2012r. orzeczenia, w których stwierdziła, że:

-

odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.05.2013r., data powstania
całkowitej niezdolności do pracy: 14.11.2011r. oraz, że istniała częściowa niezdolność
do pracy do 13.11.2011r., w tym również w okresie od 01.06.2011r. do 13.11.2011r.,

-

odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.05.2013r., data powstania
całkowitej niezdolności do pracy: 14.11.2011 r. oraz, że całkowita niezdolność do
pracy nie pozostaje w związku ze służbą wojskową. Ponadto komisja stwierdziła, że
częściowa niezdolność istniała do 13.11.2011r., w tym również w okresie od 01.06.2011r. do 13.11.2011r. - istniejąca częściowa niezdolność do pracy nie
pozostawała w związku ze służbą wojskową.

Na podstawie w/w orzeczenia Oddział ZUS decyzją z dnia 30.05.2012r. ustalił
odwołującemu uprawnienia do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z ogólnego
stanu zdrowia na okres od 01.05.2012r. do 31.05.2013r. Od tej ostatniej decyzji L. C. również wniósł odwołanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należy, że postępowanie w przedmiotowej sprawie dotyczy odwołań L. C. od decyzji z 06.01.2010r., 31.12.2010r., 04.01.2011r. i 30.05.2012r. Postanowieniem z dnia 17.10.2012r. Sąd połączył bowiem do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy z odwołań od powyższych decyzji.

Zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (tekst jedn. Dz. U. z 2010r., Nr 101, poz. 648 ze zm.) - związek zranień, kontuzji i innych obrażeń lub chorób ze służbą wojskową ustala wojskowa komisja lekarska. Natomiast niezdolność do pracy, datę jej powstania, związek niezdolności do pracy ze służbą wojskową ustala lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub komisja lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej.

Zgodnie z art. 30 ust.1 w/w ustawy – inwalidą wojskowym jest żołnierz niezawodowych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, który został zaliczony do jednej z grup inwalidów wskutek inwalidztwa powstałego:

1)  w czasie odbywania służby wojskowej w okresie pokoju;

2)  w ciągu trzech lat od zwolnienia ze służby, jeżeli inwalidztwo to jest następstwem chorób powstałych lub urazów doznanych w czasie odbywania służby wojskowej.

W zależności od przyczyny powstania inwalidztwo może powstać w związku ze służbą albo bez związku z tą służbą.

Ustawodawca definiuje w art. 32 ust.1 w/w ustawy, kiedy inwalidztwo pozostaje w związku ze służbą. Jest to inwalidztwo, które powstało na skutek:

1)wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej w rozumieniu przepisów o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową;

2)chorób zakaźnych panujących w miejscu służbowego pobytu żołnierza;

3)chorób powstałych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej;

4)istotnego pogorszenia stanów chorobowych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej.

Natomiast w myśl art. 33 tej ustawy - inwalidztwo nie pozostaje w związku ze służbą wojskową, jeżeli:

1)powstało z innych przyczyn niż określone w art. 32;

2)jest następstwem wypadku lub choroby, których wyłączną przyczyną było udowodnione przez jednostkę wojskową umyślne lub rażąco niedbałe działanie albo zaniedbanie żołnierza naruszające obowiązujące przepisy lub rozkazy, jeżeli jego przełożeni zapewnili warunki odpowiadające tym przepisom i sprawowali we właściwy sposób nadzór nad ich przestrzeganiem, a żołnierz posiadał potrzebne umiejętności do wykonywania określonych czynności i był należycie przeszkolony w zakresie znajomości tych przepisów;

3)jest następstwem wypadku, do którego w znacznym stopniu przyczynił się sam żołnierz będąc w stanie nietrzeźwym;

4)zranienie, kontuzja i inne obrażenie lub choroba zostały spowodowane przez żołnierza rozmyślnie.

W niniejszym postępowaniu L. C. wnosił o przyznanie mu prawa do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową (odwołanie od decyzji z 06.01.2010r. i 31.12.2010r.) , jak też prawa do renty inwalidy bez związku ze służbą wojskową (odwołanie od decyzji z 04.01.2011r.).

Zatem w świetle powyższych przepisów skuteczność jego odwołania zależna była od ustalenia czy istniejąca u L. C. niezdolność do pracy powstała w trakcie służby wojskowej oraz ma związek z tą służbą czy też pozostaje bez związku ze służbą wojskową.

Stosownie do wytycznych Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, Sąd przed dopuszczeniem dowodu z opinii biegłych lekarzy sądowych, dopuścił dowód z przesłuchania odwołującego w charakterze strony, w szczególności na okoliczność warunków odbywania służby wojskowej oraz stanu jego zdrowia w tym okresie.

L. C. zeznał, że w dniu 18.04.1985r. komisja poborowa przyznała mu kat. A2 - przeznaczony do służby zastępczej. Mimo, że zgłaszał, iż leczy się neurologicznie i psychiatrycznie, skierowano go do wojska. W dniu 25 kwietnia w 1988r. tj. w dniu wcielenia do wojska, napisano: zdrowy, zdolny do służby wojskowej. Już w wojsku, w dniu 20.05.1988r. przedstawił kolejne zaświadczenie od psychiatry. Lekarz odnotował to w dokumentacji, ale nie skierował go na żadną komisję. Odwołujący podał, że już od dziecka leczył się psychiatrycznie. Dopiero kiedy jego stan pogorszył się w wojsku, lekarz skierował go na komisję wojskową do Polikliniki w O.. Wtedy uznano, że stan zdrowia jeszcze kwalifikuje go do wojska i przyznano mu kategorię A3. Odwołujący podał, że generalnie w wojsku stan jego zdrowia psychicznego pogorszył się, był świadkiem takich zdarzeń jak : podcięcie żył przez kolegę, próby powieszenia się. Były to dla niego traumatyczne przeżycia. Za karę, kiedy źle wykonywał pracę, często zamykano go na noc w tej ubikacji, w której kolega podciął sobie żyły a drugi się wieszał. Dużym przeżyciem była też dla niego przemoc w wojsku, ścigania, pobicia, robienia marchewek z ręczników. Miał omdlenia, napady kiedy się trząsł, krwotoki z nosa, stany lękowe. Zdaniem odwołującego jego zaburzenia psychiczne w wojsku znacznie się nasiliły. W miarę upływu czasu stan jego zdrowia psychicznego i kardiologicznego pogarszał się. Ostatecznie komisja ustaliła pogorszenie stanu zdrowia i przyznała mu kat. B12 – w trakcie leczenia. Lekarz rozpoznała u niego znaczne upośledzenie zdolności adaptacyjno-konwersyjnych i komisja poborowa po wojsku przyznał mu kat. E – trwale niezdolny do służby. W wojsku był ok. 6 miesięcy od 25 kwietnia 1988r. do września 1988r. Odwołujący podał, że jego zdaniem wojsko przyczyniło się do pogorszenia stanu jego zdrowia, głównie psychicznego ze względu na stres, nerwy, przeciążenie. Otrzymał rentę wojskową na stałe, ale bez związku ze służbą wojskową. Kiedy zwrócił się do ZUS o sprawdzenie, czy nie przysługuje mu renta w związku ze służbą wojskową, ZUS nie przyznał mu renty wojskowej z związku ze służbą i jednocześnie zabrano mu też rentę wojskową bez związku ze służbą.

Po przeprowadzeniu dowodu z przesłuchania odwołującego w charakterze strony Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy z zakresu: neurologii, psychiatrii, psychologii i kardiologii, w celu wypowiedzenia się czy odwołujący się jest osobą niezdolną do pracy, czy jest to niezdolność całkowita czy częściowa. W przypadku odpowiedzi pozytywnej Sąd zobowiązał biegłych do wskazania czy jest ona trwała czy okresowa oraz czy niezdolność do pracy pozostaje w związku ze służbą wojskową odbywaną w okresie od dnia 25.04.1988r. do dnia 9.09.1988r., czy też powstała w czasie pełnienia służby wojskowej lecz bez związku z tą służbą. Sąd, zgodnie z wytycznymi Sądu Apelacyjnego, zobowiązał też biegłych, by przy wydawaniu opinii uwzględnili dokumentację medyczną, akta sprawy, akta ZUS oraz zbadali odwołującego, jak też by wzięli pod uwagę, że L. C. na podstawie decyzji ZUS z dnia 07.02.2000r. miał przyznaną od dnia 01.12.1999r. na stałe rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (inwalidy wojskowego) bez związku ze służbą wojskową na podstawie przepisów ustawy z 29.05.1974r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin. Wstrzymanie świadczenia nastąpiło dopiero od dnia 01.02.2011r. na podstawie decyzji z 04.01.2011r. Sąd zobowiązał tez biegłych, by wydając opinię biegli przeanalizowali również orzeczenie rejonowej wojskowej komisji lekarskiej z dnia 07.09.1988r. stwierdzającej u odwołującego czasową niezdolność do służby wojskowej na okres 1 roku, jak również wziąć pod uwagę zeznania odwołującego przesłuchanego w charakterze strony.

Po przeprowadzeniu wywiadu z L. C., jego zbadaniu oraz po analizie dokumentacji zgromadzonej w aktach biegli rozpoznali u odwołującego: przebytą gorączkę reumatyczną z pląsawicą mniejszą. niedomykalność zastawki aortalnej nieistotną klinicznie, zespół preekscytacji - (...) ( częstoskurcze nadkomorowe), nadciśnienie tętnicze zredukowane, zespół bólowy kręgosłupa Ci L/S w przebiegu zmian zwyrodnieniowych, zaburzenia afektywne dwubiegunowe- epizod mieszany. Biegli stwierdzili, że na podstawie całokształtu danych nie można wykluczyć rozpoznania - organiczne zaburzenia osobowości i zachowania. Wskazana pogłębiona diagnostyka (badania neuropsychologiczne oraz aktualne obrazowe mózgu).

Wskazując na powyższe bieli podali, że stwierdzone przez biegłego sądowego kardiologa u wnioskodawcy schorzenia oraz stopień ich zaawansowania czynią L. C. częściowo niezdolnym do pracy od 28.09.1988 roku do maja 2014 roku. Niezdolność do pracy ujawniła się w okresie służby wojskowej, bez związku ze służbą. Schorzenie neurologiczne, zdaniem biegłych są bez znaczenia orzeczniczego.

Stwierdzone zaburzenia psychiczne, zdaniem biegłych, aktualnie czynią opiniowanego całkowicie niezdolnym do pracy, od 14.11.2011r. (od daty hospitalizacji psychiatrycznej), do maja 2014r. Niezdolność ta nie powstała w okresie służby wojskowej, nie pozostaje w związku ze służbą wojskową. Wcześniej - ze względu na stan psychiczny - od daty złożenia wniosku w 2010r. istniała częściowa niezdolność do pracy.

W uzasadnieniu opinii biegli podali, że badany ma schorzenie kardiologiczne wrodzone, polegające na istnieniu dodatkowej drogi przewodzenia w sercu między przedsionkami a komorami tzw. zespół preekscytacji lub zespół (...). Ta anomalia ma charakter wrodzony i u badanego istnieje od urodzenia. Może być anomalią klinicznie niemą i być tylko znaleziskiem w zapisach elektrokardiograficznych predysponować do zaburzeń rytmu serca. U odwołującego się pierwsze zaburzenia rytmu pojawiły się w 1988 roku w czasie odbywania zasadniczej służby wojskowej. Ich przyczynę czyli zespół (...) ustaliła w dniu 28.09.1988 roku Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska. Od tej daty należy uznać badanego za częściowo niezdolnego do pracy. Zespół (...) z burzeniami rytmu serca powoduje że praca związana z bardzo dużymi wysiłkami fizycznymi lub stresem psychicznym może prowokować zaburzenia rytmu serca i z tego powodu
jest przeciwwskazana. Niezdolność ta nie jest związana ze służbą wojskową. Niezdolność
częściowa do pracy nie powstała a ujawniła się w trakcie służby wojskowej a podłożem jej
jest istnienie od urodzenia dodatkowej drogi przewodzenia w sercu badanego. Niezdolność ta
musi nie mieć charakteru trwałego o ile odwołujący się podda zabiegowi kardiologicznemu
ablacji ( „przecięciu” ) dodatkowej drogi przewodzenia odzyska on z punktu widzenia kardiologicznego zdolność do pracy. Skuteczność tego zabiegu na obecnym poziomie medycyny
dochodzi do 100%. Z tego powodu biegły kardiolog uznał częściową niezdolność badanego
pracy za okresową a nie stałą. Czas oczekiwania na taki zabieg w Polsce wynosi około
roku. Z tego powodu częściową niezdolność do pracy kardiolog orzeka do maja 2014 roku.
Pozostałością po przebytej gorączce reumatycznej u odwołującego się jest organiczna niedomykalność zastawki aortalnej. E. jest to niedomykalność mała bez postępu w kolejnych badaniach. Klinicznie niedomykalność ta nie daje żadnych objawów i nie ogranicza zdolności badanego do pracy zgodnie z posiadanym wykształceniem, umiejętnościami
kontynuacją dotychczasowego zatrudnienia ( zajmowanie stanowiska opisane w dokumentacji).

Odnośnie schorzenia psychiatrycznego biegli podali, że wojsko i związane z tym obciążające standardowo warunki, przy obniżonych pierwotnie możliwościach adaptacyjnych (w tym w zakresie plastyczności przystosowawczej, nadpobudliwości psychoruchowej od dziecka i zdolnością samokontroli, obniżonej tolerancji na pobudzające bodźce i dystraktory, wzmożonej rozpraszalności uwagi, impulsywności działań, trudności z organizacją i monitorowaniem działań),
parcjalne deficyty w zakresie niektórych praksji i zaburzenia typu dysleksja, tiki, ruchy choreoatetyczne - w sposób bardziej wyrazisty zdemaskowały istniejący już wcześniej (od
dziecka) zespół zaburzeń i wtórnie pogłębiły je, z nadbudową emocjonalną – jako reakcja dezaptacyjna nerwicowa. Opiniowany ze swymi pierwotnymi deficytami nie mógł dobrze
przystosować się do wymagań służby wojskowej, stres związany ze służbą wojskową zdemaskował pierwotnie słabsze zdolności adaptacyjne, ale nie jakoś wyraźnie pogłębił te deficyty.
Rozpoznane na tamten moment objawy o charakterze nerwicowym były powodem do orzeczenia niezdolności do służby, ale nie powodowały niezdolności do pracy zgodnie z posiadanym wykształceniem.

Biegli podnieśli, że w okresie odroczenia obowiązku służby wojskowej opiniowany powrócił do pierwotnego stanu szybko, poznał dziewczynę i ożenił się, nie chodził do PZP. Potem uzupełnił
wykształcenie, podjął pracę. Wizyty w PZP wznowiono dopiero w 1995r., w związku z trudniejszymi obiektywnie sytuacjami (czyli podobnie jak w wojsku) - żona odeszła (separacja),
dodatkowo problemy w pracy (bardziej rozkojarzony, roztrzepany, problemy ze snem - co w
sytuacji nasilonego stresu przy jego pierwotnych dysfunkcjach jest czymś normalnym). Wtedy włączono lek - 1995 i skierowano na rentę.

Zdaniem biegłych nie jest wykluczonym, że w/w objawy nerwicowe mogły stanowić objawy prodromalne rozpoznawanej wiele lat później choroby psychicznej (Zaburzeń afektywnych dwubiegunowych). Jednak nawet w takiej sytuacji ich charakter i nasilenie w okresie służby wojskowej oraz tuż po niej nie powodowały niezdolności do pracy zgodnie z posiadanym wykształceniem. Poza tym zaburzenia afektywne dwubiegunowe są chorobą endogenną, co oznacza, że ich przyczyną nie są jakiekolwiek okoliczności zewnętrzne. Sytuacja stresowa może być jedynie czynnikiem spustowym, wyzwalającym chorobę u osoby podatnej na zaburzenie.

Dopiero rozpoznana pełnoobjawowa choroba psychiczna - Zaburzenia afektywne
dwubiegunowe - jest podstawą do orzeczenia niezdolności do pracy. Również to rozpozna-
nie budzi wątpliwości biegłych - dolegliwości opiniowanego są nietypowe, zachowanie
oraz funkcjonowanie psychospołeczne (w tym opisywane podczas obserwacji w oddziale
dziennym psychiatrycznym w P.) nie są zgodne z wypowiadanymi treściami, zgłaszanymi objawami. Niemniej jednak aktualne funkcjonowanie psychospołeczne jest na tyle
mało wydolne, że powoduje, zdaniem biegłych całkowitą niezdolność do pracy. Na podstawie
całokształtu danych nie można wykluczyć rozpoznania - organiczne zaburzenia osobowości i
zachowania, z dominacją cech zespołu czołowego. Wskazane pogłębiona diagnostyka (badania neuropsychologiczne oraz aktualne obrazowe mózgu - (...)).

Opiniowany wymaga głębszej diagnostyki i intensyfikacji leczenia (otrzymał nawet w
lutym br. skierowanie do szpitala psychiatrycznego), dlatego biegli orzekli się jedynie czasową
niezdolność do pracy, ponieważ istnieje szansa, że pogłębienie diagnostyki (być może weryfikacja rozpoznania) i odpowiednie dostosowanie leczenia mogą przynieść stabilizację stanu
psychicznego.

Do powyższej opinii obszerne zastrzeżenia złożył odwołujący podnosząc, że jego niezdolność do pracy ma związek ze służbą wojskową, stąd winno mu być przyznane prawo do renty wojskowej w związku ze służbą wojskową. Organ rentowy w piśmie z dnia 01.07.2013r. wskazał, że nie ma uwag do opinii.

Postanowieniem z dnia 12.06.2013r. Sąd zobowiązał biegłych do uzupełnienia opinii i ustosunkowania się do zastrzeżeń odwołującego.

W opinii uzupełniającej biegli podali, że przy wydawaniu opinii podstawowej uwzględniali wszystkie informacje, o których pisze odwołujący w swoim piśmie. Biegi wskazali, że odwołujący psychiatrycznie leczył się od 1975r., a więc wiele lat przed wojskiem. Objawy o charakterze
nerwicowym występowały na wiele lat przed służbą. W okresie oceny przez komisję poborową nie
uwzględniono ich, pomimo - jak twierdzi odwołujący - przedstawiania kolejnych zaświadczeń
od psychiatry. Być może dlatego, że nie były wówczas na tyle nasilone, by manifestować się
klinicznie. D. nastąpiła w związku z trudnymi dla niego warunkami służby, co jest
obecnie zrozumiałe w obliczu faktu, że posiadał on słabsze możliwości adaptacyjne, ujawniły się
wówczas jego deficyty, które klinicznie istniały przecież już wcześniej. Zdaniem biegłych nie można wykluczyć, że były to bardzo odległe objawy prodromalne rozpoznanej później
choroby psychicznej (zaburzeń afektywnych dwubiegunowych), ale też brak dostatecznych
dowodów aby związek ten potwierdzić, bo rozpiętość czasowa między tymi objawami a pierwszym
rozpoznaniem choroby psychicznej jest ogromna. Występujące przed wojskiem i w trakcie
odbywania służby wojskowej objawy były bardzo niespecyficzne, obrazem klinicznym bardziej
odpowiadały zaburzeniom nerwicowym, współistniejącym z pierwotnymi deficytami (opisywanymi
w opinii podstawowej). Poza tym nawet jeśliby były to objawy prodromalne z obszaru spektrum
zaburzeń psychicznych choroby afektywnej dwubiegunowej, to istniały już przed wojskiem.
Wojsko nie spowodowało znaczącej dekompensacji psychicznej, nie wymagał wówczas ani
leczenia szpitalnego, ani intensywnego leczenia ambulatoryjnego u psychiatry. Po wojsku jego stan psychiczny szybko się wyrównał. W tym czasie odwołujący się był w stanie
uzupełnić wykształcenie, podjąć pracę i w niej się utrzymać. Kryterium „.musiał pracować żeby
dostać zwykłą rentę" nie stanowi merytorycznego argumentu przemawiającego za ograniczeniem
wówczas jego zdolności do pracy. Leczenie wznowił w obliczu nawarstwiających się trudności,
rodzinnych i zawodowych, opisywanych w opinii podstawowej. Biegli zwrócili uwagę, że nie napisali, że rozwiódł się w 1995r., tylko że leczenie wznowił w tymże roku, po szeregu stresujących dla niego zdarzeń w ciągu ostatnich lat. Zdaniem biegłych, jeśli chodzi o schorzenia kardiologiczne to odwołujący ma dużą szansę wyleczenia się. Zwrócili tez uwagę, że odwołujący miał przyznaną rentę wojskową ze względu na schorzenia kardiologiczne.

Do powyższej opinii obszerne zastrzeżenia złożył ponownie odwołujący w dalszym ciągu podnosząc, że jego niezdolność do pracy ma związek ze służbą wojskową. Organ rentowy w piśmie z dnia 11.09.2013r. wskazał, że nie ma uwag do opinii.

Na rozprawie w dniu 05.11.2013r. Sąd po raz drugi dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłego z zakresu kardiologii B. G., którego zobowiązał do jednoznacznego określenia daty powstania u odwołującego L. C. częściowej niezdolności do pracy bez związku ze służbą wojskową. Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie biegły został zobowiązany do uwzględnienia, że L. C. służbę wojskową pełnił od 25.04.1988r. do 09.09.1988r. a orzeczenie Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej jest datowane na 07.09.1988r. a nie na 28.09.1988r., jak przyjął biegły w opinii. Ponadto biegły został przez Sąd zobowiązany do jednoznacznego określenia od kiedy istnieje u odwołującego częściowa niezdolność do pracy, tj. czy istnieje od urodzenia – czy też od czasu kiedy wystąpiły u odwołującego pierwsze zaburzenia rytmu serca w czasie odbywania zasadniczej służby wojskowej, w związku z istnieniem od urodzenia dodatkowej drogi przewodzenia w sercu badanego. Biegły został zobowiązany do uwzględnienia przy tym fakt, że naruszenie sprawności organizmu (choroba) powodujące w efekcie powstanie niezdolności do pracy, może istnieć wcześniej i nie musi być zbieżne z datą powstania niezdolności do pracy.

W opinii uzupełniającej biegły wyjaśnił, że odwołującego się L. C. częściowa niezdolność do pracy bez związku ze służbą wojskową powstała 7.09.1988 roku. Dzień 28 w opinii to błąd komputerowy. Biegły podniósł, że samo istnienie dodatkowej drogi przewodzenia w sercu nie powoduje niezdolności do pracy. Samo istnienie dodatkowej drogi przewodzenia w sercu to nie choroba wg powszechnej definicji a zjawisko elektro fizjologiczne możliwe do uchwycenia (nie zawsze ) w badaniu elektrokardiograficznym. Dodatkowa droga przewodzenia może przebiegać bez objawów bez jakiegokolwiek upośledzenia sprawności
organizmu. Tak było u L. C. od urodzenia do 7.09.1988 roku. Dodatkowa droga przewodzenia dopiero po pojawieniu się zaburzeń rytmu serca staje się zjawiskiem chorobowym. U L. C. zaburzenia rytmu serca potwierdzono 7.09.1988 roku. Tą datę należy uznać jako początek czasowej niezdolności do pracy. Do tej daty L. C. z punktu widzenia schorzeń kardiologicznych był zdolny do pracy.

Do powyższej opinii uzupełniającej żadna ze stron postępowania nie złożyła zastrzeżeń.

W ocenie Sądu Okręgowego należało podzielić wywody i wnioski opinii biegłych lekarzy sądowych. Wydane przez biegłych opinie, zasadnicza i dwie uzupełniające poparte zostały logiczną, obszerną i przekonującą argumentacją i wnioskami, zgodnie z którymi schorzenia odwołującego uzasadniają przyjęcie, że L. C. jest częściowo niezdolny do pracy od 7.09.1988 roku do maja 2014 roku. Niezdolność do pracy powstała w okresie służby wojskowej, ale bez związku z tą służbą. natomiast stwierdzone zaburzenia psychiczne, aktualnie czynią opiniowanego całkowicie niezdolnym do pracy, od 14.11.2011r. (od daty hospitalizacji psychiatrycznej), do maja 2014r. Niezdolność ta nie powstała w okresie służby wojskowej i nie pozostaje z nią w związku. Wcześniej - ze względu na stan psychiczny - od daty złożenia wniosku w 2010r. istniała częściowa niezdolność do pracy. Subiektywne przekonanie odwołującego, że jego niezdolność do pracy pozostaje w związku ze służbą wojskową, nie znalazła więc potwierdzenia w opinii biegłych.

Podzielając w pełni opinie biegłych, Sąd uznał, iż brak jest podstaw do uwzględnienia odwołania w zakresie decyzji z dnia 06.01.2010r. i 31.12.2010r., które dotyczyły odmowy przyznania prawa do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową. Z tych względów Sąd Okręgowy oddalił odwołania w myśl art. 477 14 § 1 k.p.c., orzekając jak w pkt. 3 wyroku.

Na uwzględnienie zasługiwały natomiast odwołania od decyzji z 04.01.2011r. i decyzji z 30.05.2012r.

Jak wynika z opinii biegłych, ZUS niezasadnie decyzją z 04.01.2011r. wstrzymał od dnia 01.02.2011r. L. C. prawo do renty inwalidy wojskowego bez związku ze służbą wojskową. Odwołujący spełnia bowiem przesłanki, o których mowa w cyt. wyżej art. 33 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin. Stąd Sąd zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 04.01.2011r., w ten sposób, że przyznał L. C. prawo do renty inwalidy wojskowego bez związku ze służbą wojskową na dalszy okres tj. od 01.02.2011r. do 31.05.2014r.

Na uwzględnienie zasługiwało też odwołanie od decyzji 30.05.2012r. Na rozprawie w dniu 13.03.2014r. odwołujący doprecyzował, że tę decyzję skarży tylko w zakresie czasokresu, na który prawo to zostało mu ustalone. Zdaniem odwołującego prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy winno mu być ustalone do końca maja 2014r., tak jak to wynika z opinii biegłych sądowych. Z opinii biegłych wynika, że stwierdzone u odwołującego zaburzenia psychiczne, aktualnie czynią L. C.całkowicie niezdolnym do pracy od 14.11.2011r. od daty hospitalizacji psychiatrycznej do maja 2014r. Stąd Sąd zmienił decyzję z 30.05.2012r. jedynie w zakresie daty końcowej i przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia do 31.05.2014r.

O kosztach zastępstwa prawnego Sąd orzekł w oparciu o § 12 ust. 2 i § 13 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002r.w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Małgorzata Stępek
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Ostrołęce
Osoba, która wytworzyła informację:  do SO Monika Obrębska
Data wytworzenia informacji: