Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Ostrołęce

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce w II Wydziale Karnym w składzie

Przewodniczący : SSO Anna Łaszczych

sędziowie : SSO Jerzy Pałka /spr/

SSO Ryszard Warda

protokolant: Luiza Ustaszewska - Sęk

w obecności prokuratora: Tomasza Mierzejewskiego

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2013 r.

sprawy : Z. D. i K. W.

oskarżonych z art. 238 i inne kk

z powodu apelacji obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej

z dnia 24 lipca 2013 r. sygn. akt II K 81/13

Orzeka:

Zaskarżony wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Ostrowi Mazowieckiej do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt II Ka 310/13

UZASADNIENIE

Z. D. został oskarżony o to, że :

I.  w dniu 20 października 2012r. w M. zawiadomił Komisariat Policji M. o zaistniałej tego samego dnia w M. kradzieży z włamaniem należącego do niego samochodu marki S. (...) o nr rej. (...) wiedząc, iż czynu tego nie popełniono, a nadto będąc uprzedzonym o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu karnym, zeznał nieprawdę, iż tego samego dnia w M. doszło do kradzieży z włamaniem jego samochodu marki S. (...) o nr rej. (...), choć w rzeczywistości czyn taki nie miał miejsca,

tj. o czyn z art. 238 kk i art. 233 § l kk w zw. z art. 11 § 2 kk

II.  w dniu 20 października 2012r. w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, usiłował doprowadzić (...) SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 45.000zł w ten sposób, że zawiadomił pokrzywdzony zakład ubezpieczeniowy o niepopełnionym przestępstwie kradzieży z włamaniem tego samego dnia samochodu marki S. (...) o nr rej. (...), usiłując w ten sposób wyłudzić odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia AC pojazdu, lecz zamierzonego celu nie osiągnął ze względu na ustalenia organów ścigania, iż w/w kradzież z włamaniem nie zaistniała,

tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk

K. W. została oskarżona o to, że :

III.  w dniu 20 października 2012r. w M., będąc uprzedzona o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu karnym, zeznała nieprawdę, iż tego samego dnia Z. D. przyjechał do M. samochodem marki S. (...) o nr rej. (...), gdzie następnie doszło do kradzieży z włamaniem tego pojazdu, choć w rzeczywistości zdarzenia te nie miały miejsca, tj. o czyn z art. 233 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej wyrokiem z dnia 24 lipca 2013 roku w sprawie II K 81/13

1.  oskarżonego Z. D. uznał za winnego popełnienia zarzucanego w pkt. I a/o czynu i za to na podstawie art. 238 kk i art. 233 § l kk w zw. z art 11 § 2 kk skazał go podstawie art. 233 § l kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył karę l /jednego/ roku pozbawienia wolności;

2.  oskarżonego Z. D. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w pkt. II a/o czynu i za to na podstawie art. 33 § 1 kk w zw. z art. 286 § l kk skazał i na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 286 § l kk w zw. z art. 33 § 2 i 3kk wymierzył karę l /jednego/ roku pozbawienia wolności i karę grzywny 100 /sto/ stawek dziennych po 10 /dziesięć/ zł jedna stawka,

3.  na podstawie art. 85 kk i art. 86 § l kk połączył orzeczone w pkt. 1 i 2 kary jednostkowe i wymierzył oskarżonemu Z. D. karę łączną 1 /jednego/ roku i 6 /sześciu/ miesięcy pozbawienia wolności;

4.  na podstawie art. 69 § 1 i 2kk i art. 70 § 1 pkt.1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności; wobec oskarżonego Z. D. warunkowo zawiesił na okres próby 3/trzech/ lat;

5.  oskarżoną K. W. uznał za winną popełnienia zarzucanego jej w pkt. III a/o; za to na podstawie art. 233§ 1 kk skazał i wymierzył karę 10 /dziesięciu/ miesięcy pozbawienia wolności;

6.  na podstawie art. 69§ 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt.1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności wobec oskarżonej K. W. warunkowo zawiesił na okres próby 2/dwóch/ lat,

7.  zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszy sądowe po 70 złotych opłaty od Z. D. 500 złotych a od K. W. 180 złotych

Apelację od powyższego wyroku złożyła obrońca oskarżonej K. W.. Na zasadzie art. 425 i art. 444 kpk zaskarżyła wyżej wymieniony wyrok w całości.

Na zasadzie art. 427 § 2 i 438 pkt 2 kpk obrońca wyrokowi zarzuciła:

1) obrazę przepisów prawa procesowego a mianowicie:

art. 182 k.p.k. w zw. z art. 191 kpk poprzez nie pouczenie w postępowaniu przygotowawczym K. W., że jako konkubinie Z. D. przysługuje prawo do odmowy składania zeznań co doprowadziło do złożenia przez oskarżoną zeznań obciążających konkubenta a także jej samej i w konsekwencji skazania oskarżonej za fałszywe zeznania na podstawie tylko tych zeznań

Na zasadzie art. 427 § 1 i art. 437 § 2 kpk obrońca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego czynu.

Apelację od wyroku złożył również obrońca oskarżonego Z. D..

Na podstawie art. 425 § 2 i 3 kpk i art. 444 kpk zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o winie oskarżonego Z. D. w całości na jego korzyść.

I. Zaskarżonemu orzeczeniu na podstawie przepisu art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. obrońca zarzucił:

1. Naruszenie art. 5§1 kpk w zw. z art. 6 kpk i art. 7 kpk poprzez zaaprobowanie przez Sąd I Instancji sytuacji procesowej, w której w ramach jednego postępowania rozpoznano sprawę dwóch oskarżonych, a tym samym ograniczono oskarżonemu Z. D. prawo do obrony w ten sposób, że bezpośredni świadek zdarzenia nie mógł w tym charakterze wystąpić albowiem już przed rozpoczęciem procesu stracił pierwotny status procesowy stając się osobą współoskarżony

2. Naruszenie art. 389 § 1 kpk poprzez ujawnienie zeznań złożonych/przez K. W., w sytuacji gdy jej relacja jako świadka została wykorzystana przez Sąd do ustalenia stanu faktycznego, który stanowił podstawę rozstrzygnięcia o prawno - karnej odpowiedzialności oskarżonego Z. D. w zakresie zarzucanych mu a/o czynów;

3.  naruszenie art. 7 kpk w zw. z art. 4 kpk i art. 410 kpk poprzez błędną wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie przedmiotowych przepisów, naruszenie przez Sąd I Instancji zasady swobodnej, kontrolowanej oceny dowodów, wydanie orzeczenia z pominięciem analizy całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w zakresie sformułowanego pod adresem Z. D. zarzutu zawiadomienia o przestępstwie niebyłym jak również usiłowania wyłudzenia odszkodowania oraz wynikających z przeprowadzonych w tym zakresie dowodów szeregu okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, dokonanie oceny tych dowodów wyłącznie w oparciu o arbitralne stwierdzenia oderwane od całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego polegające na tym, że Sąd ten:

- zaniechał szczegółowej, wnikliwej oceny dowodu z oględzin płyty DVD w takim zakresie w jakim materiał zarejestrowany na tym nośniku wskazywał, że parkingi zlokalizowane przy ul. (...) w M. w obrębie bloku nr. (...) są wręcz tożsame z parkingami umiejscowionymi po sąsiedzku przy bloku oznaczonym nr. (...) gdzie faktycznie oskarżony pozostawił swój pojazd,

-

dokonał oceny dowodu z wyjaśnień współoskarżonej ze z góry założonym scenariuszem założonym scenariuszem koncentrując się na jej relacjach złożonych w toku postępowania przygotowawczego przy jednoczesnej odmowie wiarygodności relacjom złożonym w toku rozprawy, bez dokonania dogłębnej analizy treści przez nią przedstawianych,

-

bezpodstawną odmowę przymiotu wiarygodności wyjaśnieniom złożonym przez oskarżonego D. w takim zakresie w jakim nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów uznając wyłącznie, iż jest to wersja ustalona wyłącznie do uniknięcia przez niego odpowiedzialności karnej,

4.  naruszenie przepisu art. 424 § 1 kpk polegające na niedopełnieniu określonego tym przepisem obowiązku zamieszczenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia koniecznych elementów, a przede wszystkim szczegółowego wskazania jakie fakty Sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej materii oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych ograniczając się wyłącznie do arbitralnych stwierdzeń bez poddania tych dowodów dogłębnej analizie

w rezultacie powyższych uchybień :

5.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, który miał wpływ na treść orzeczenia i polegał na nietrafnym ustaleniu, iż Z. D. zawiadomił o niebyłym przestępstwie dokonania kradzieży z włamaniem do samochodu popełnionym na jego szkodę podczas gdy przeprowadzona w sposób prawidłowy ocena całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi do diametralnie odmiennych wniosków tak w zakresie okoliczności popełnienia czynu ale również czynu ostatecznie przypisanego mu w pkt.2 wyroku

Na podstawie art. 427 § 1 kpk i art. 437 § 1 i 2 kpk obrońca oskarżonego wniósł o uchylenie wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje obrońców oskarżonego Z. D. i K. W. są o tyle zasadne, że skutkowały uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Zasadniczy zarzut – jaki podniósł obrońca Z. D. – w pkt. I apelacji tj. naruszenie art. 5 § 1 kpk w zw. 6 kpk i art. 7 kpk był podstawą do uchylenia orzeczenie Sądu I instancji.

Słusznie obrońca podnosi obrazę przepisu art. 5 § 1 kpk w zw. 6 kpk i art. 7 kpk tj. rozpoznanie przez Sąd Rejonowy sprawy dwóch oskarżonych tj. Z. D. i K. W. w jednym postępowaniu sądowym. Sąd Rejonowy tym samym ograniczył oskarżonemu Z. D. prawo do obrony w ten sposób, że bezpośredni świadek zdarzenia – K. W. nie mogła w tym charakterze wystąpić, ponieważ przez rozpoczęciem postępowania sądowego zmieniała swój status ze świadka na podejrzaną a następnie oskarżoną.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sadu Najwyższego – na które powołują się obrońcy oskarżonych - zawartego w wyroku z dnia 21 stycznia 2008 r. III KK 403/2007 w którym stwierdzono : „Złożenie fałszywych zeznań przez osobę przesłuchaną w charakterze świadka w postępowaniu dotyczącym przestępstwa popełnionego przez innego sprawcę jest odrębnym przestępstwem, zatem nie zachodzi związek, tym bardziej "ścisły", między tymi przestępstwami, uzasadniający połączenie spraw we wspólnym postępowaniu. OSNKW 2008/6/45

Zdaniem Sądu Odwoławczego do uchybienia doszło już na etapie postępowania przygotowawczego tj. połączenia do wspólnego rozpoznania sprawy oskarżonego Z. D. i K. W..

Niedopuszczalne jest doprowadzenie do takiej sytuacji procesowej, że w następstwie objęcia jednym aktem oskarżenia obojga oskarżonych, Sąd w tym samym procesie rozpoznał sprawę oskarżonego Z. D., któremu zarzucono popełnienia przestępstwa z art. 238 kk oraz art. 286 § 1 kk oraz sprawę K. W., która początkowo występowała w sprawie jako świadek. K. W. miała zeznać nieprawdę, że oskarżony Z. D. przyjechał do niej samochodem marki S., a następnie że ów samochód został skradziony. Wobec nieprawdziwości złożonych zeznań, K. W. został przedstawiony zarzut z art. 233 § 1 kk.

Sąd Najwyższy w innym orzeczeniu wypowiedział się w podobnej kwestii w postanowieniu z dnia 12 maja 1975 r. II KR 11/75

Skazanie za fałszywe zeznania nie stwarza wprawdzie warunków wyłączających możność swobodnej - w rozumieniu art. 157 § 2 k.p.k. - wypowiedzi osoby skazanej, jednakże kwestia czy i ewentualnie które ze złożonych zeznań są fałszywe, nie powinna być rozstrzygana w płaszczyźnie odpowiedzialności karnej z art. 247 k.k., zanim nie nastąpi, chociażby nieprawomocne rozstrzygnięcie sprawy, w której te zeznania zostały złożone.

LEX nr 16904, OSNPG 1976/1/7

Nie można przyjąć stanowiska Prokuratora za zasadne , które zaaprobował Sąd Rejonowy, że na podstawie art. 34 § 2 kpk należało połączyć we wspólnym postępowaniu spraw Z. D. i K. W. ponieważ miał zachodzić ścisły związek pomiędzy przestępstwem popełnionym przez Z. D. i przestępstwem popełnionym przez K. W..

Według aktu oskarżenia zarzucono Z. D. że zawiadomić miał organy ścigania o przestępstwie ( kradzieży samochodu), którego w rzeczywistości nie popełniono tj. czynu z art. 238 kk i art. 233 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz że próbował wyłudzić nienależne odszkodowanie tj. czynu z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk.

K. W. przesłuchana w charakterze świadka miała złożyć fałszywe zeznania w postępowaniu dotyczącym oskarżonego Z. D.. A zatem miała popełnić inne przestępstwo z art. 233 § 1 kk - przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości.

Ponadto w sytuacji, gdy oskarżona K. W. zmieniła w postępowaniu status ze świadka na podejrzaną, pojawił się problem tzw. "swobodnej wypowiedzi” ponieważ jako oskarżonej przysługiwało jej prawo do odmowy wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania. Mogło to więc rzutować na ocenę wyjaśnień oskarżonej, której wyjaśnienia były dowodem w sprawie, a zatem pojawiła się wątpliwość, że dowód ten został prawidłowo przeprowadzony. Konsekwencją powyższego uchybienia, było naruszanie przez Sąd prawa do obrony oskarżonego.

Jak wcześniej wspomniał Sąd Odwoławczy do uchylenia wyroku Sądu Rejonowego wystarczyło zbadanie zarzutu podniesionego przez obrońcę oskarżonego Z. D. tj. art. 5 § 1 kpk w zw. z art. 6 kpk i art. 7 kpk. Analizowanie pozostałych zarzutów jakie podniósł obrońcą jest przedwczesne.

Co do apelacji obrońcy oskarżonej K. W. to Sąd uznał, iż na obecnym etapie postępowania przedwczesne jest wypowiadanie się co do podnoszonych w apelacji obrońcy zarzutu obrazy przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 182 kpk w zw. z art. 191 kpk. – jednak powyższe powinno być także przedmiotem oceny sądu I instancji przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

Sąd Rejonowy ponownie rozpoznając sprawę winien doprowadzić do odrębnego rozpoznania sprawy oskarżonego Z. D. i K. W. i w pierwszej kolejności rozpoznać sprawę oskarżonego Z. D..

Z tych względów orzeczono jak wyżej.