Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Ostrołęce

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Monika Obrębska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Przemysław Dudziński

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 listopada 2024 r. w O.

sprawy z odwołań K. D. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o rekompensatę i wartość kapitału początkowego

na skutekodwołań K. D. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 13 czerwca 2024 r. znak (...)

z dnia 13 czerwca 2024 r. znak (...)

orzeka:

zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje K. D. (1) prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 01.05.2024 r.

Sygn. akt III U 431/24

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzjami z dnia 13.06.2024 r. odmówił K. D. (1) prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach oraz prawa do ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego wskazując, że nie udowodnił on przed 1.01.2009 r. okresu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat.

Decyzje powyższe K. D. (1) zaskarżył, wnosząc od nich odwołania i domagając się ich zmiany, poprzez przyznanie mu prawa do rekompensaty jako dodatku do kapitału początkowego. W uzasadnieniu odwołania podniósł, że pracę w szczególnych warunkach wykonywał w okresie od 13.07.1981 r. do 30.06.1989 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w W. na stanowiskach kopacz, pomocnik operatora i operator koparki i od 18.07.1989 r. do 28.02.2001 r. w (...) Związku Spółek (...) w O. na stanowisku operatora koparki. Do odwołania K. D. (1) załączył świadectwo pracy za okres zatrudnienia w Zakładzie (...) w O., z którego wynika, że wykonywał on w okresie od 12.05.2008 r. do 31.12.2009 r. prace w szczególnych warunkach - prace maszynistów ciężkich maszyn budowanych lub drogowych Wykaz A Dział V poz. 3 Rozporządzenia RM z 7.02.1983 r. na stanowisku kierowca - operator urządzeń budowlanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację wskazaną w zaskarżonych decyzjach, z tym, że zaliczył K. D. (1) okres pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 7 miesięcy i 20 dni na podstawie świadectwa pracy z okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) w O., wydając w dniu 5.07.2024 r. kolejną decyzję o odmowie prawa do rekompensaty.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan fatyczny:

K. D. (1) w dniu 15.04.2024 r. złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury. Decyzją z dnia 16.05.2024 r. ZUS przyznał mu prawo do emerytury od dnia 14.04.2024 r. w wysokości 3.900.86 zł.

W dniu 23.05.2024 r. K. D. (1) złożył wniosek o ponowne przeliczenie kapitału początkowego i przyznanie mu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach wskazując, że pracował jako maszynista ciężkiego sprzętu budowlanego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzjami z dnia 13.06.2024 r. odmówił K. D. (1) prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach oraz prawa do ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego wskazując, że nie udowodnił on przed 1.01.2009 r. okresu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat.

Po przeanalizowaniu załączonego do odwołania świadectwa pracy z dnia 27.06.2024 r. ZUS zaliczył K. D. (1) okres pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 7 miesięcy i 20 dni z okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) w O. od 15.05.2008 r. do 31.12.2008 r., wydając w dniu 5.07.2024 r. kolejną decyzję o odmowie prawa do rekompensaty.

K. D. (1) w okresie od 13.07.1981 r. do 30.06.1989 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w W. na stanowiskach kopacz, następnie pomocnik operatora koparki i operator koparki. W tym czasie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych wymienione w Wykazie A dziale X poz. 1 Rozporządzenia RM z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz prace maszynisty ciężkich maszyn budowlanych wymienione w Wykazie A dziale V poz. 3. W okresie od 18.07.1989 r. do 28.02.2001 r. K. D. (2) był zatrudniony w (...) Związku Spółek (...) w O., gdzie na stanowisku operatora koparki stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace prace maszynisty ciężkich maszyn budowlanych wymienione w Wykazie A dziale V poz. 3. Rozporządzenia RM z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania odwołującego K. D. (1), dowody z dokumentów z akt emerytalno - rentowych i dokumenty z akt osobowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 21 ustawy z dnia ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tj. Dz.U z 2023 r., poz. 164), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli przed dniem 1.01.2009 r. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub przepisów odrębnych (ust. 2).

W myśl art. 23 cyt. ustawy, ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę. Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (ust. 2).

Rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury (a w niniejszej sprawie - prawo do rekompensaty), ustala się na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Rozporządzenie to stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia (§ 1 ust. 1). Z kolei w myśl § 2 ust. 1 tego rozporządzenia - okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W rozpoznawanej sprawie kwestią sporną było, czy odwołujący posiada co najmniej 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach uprawniający go do rekompensaty w myśl cyt. wyżej przepisów ustawy o emeryturach pomostowych.

Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu, w szczególności dowody z akt osobowych oraz z zeznań odwołującego - w powiązaniu z dokumentami zawartymi w aktach ubezpieczeniowych - pozwoliły na uznanie, że odwołujący K. D. (1) spełnia warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołujący w swoich zeznaniach utrzymywał, że w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w W. pracował od 1981 r. Na początku przez rok był kopaczem, robił odwadnianie terenów wiejskich, zabijał kołki, wykonywał prace fizyczne przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych. Potem został pomocnikiem operatora koparki. Wtedy obsługiwał koparkę pod nadzorem operatora. Potem jako operator samodzielnie obsługiwał koparkę, kopał rowy melioracyjne, stawy. Wykonywał wszystkie prace przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych, odwodnienie terenów. Prace te wykonywał stale i pełnym wymiarze czasu pracy, często w nadgodzinach. Od 18.07.1989 r. podjął zatrudnienie w (...) Związku Spółek (...) w O. jako operator koparki. Tu również pracował przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych, koparką usuwał awarie w melioracji. Odwołujący podał, że pracował razem w A. W. i S. M., którzy mieli uznaną pracę w melioracji jako pracę w szczególnych warunkach.

Z analizy dokumentów z akt sprawy III U 506/11i III U 866/17 wynika, że S. M. rzeczywiście uzyskał prawo do wcześniej emerytury z uwzględnieniem okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...), a A. W. z tytułu zatrudnienia w (...) Związku Spółek (...) w O..

Sąd dał wiarę zeznaniom odwołującego, nie znajdując podstaw by kwestionować ich szczerość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. Były one przekonujące, spójne, korespondowały z dowodami z akt osobowych.

Analiza dowodów z akt osobowych za pierwszy ze spornych okresów zatrudnienia potwierdza, że początkowo odwołujący w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w W. zajmował stanowisko kopacza, następnie pomocnika operatora i operatora (vide świadectwo pracy z 30.06.1989 r.) Analiza akt osobowych nie pozwala na ustalenie konkretnych dat, w których odwołującemu zmieniono stanowisko pracy. Z kart płac wynika, że dopiero w 1985 r. stanowisko pracy uległo zmianie z kopacza na pomocnika operatora, a następnie w 1986 r. na operatora.

Z dowodów z akt osobowych za drugi ze spornych okresów zatrudnienia wynika, że K. D. (1) został przyjęty na stanowisko operatora. We wszystkich kolejnych angażach wskazane jest również stanowisko operator. W świadectwie pracy z dnia 28.02.2001 r. w pkt. 8 wskazano, że w okresie od 18.07.1989 r. do 28.02.2001 r. K. D. (1) wykonywał prace w szczególnych warunkach jako operator koparki.

Dokumentację z akt osobowych Sąd uznał za wiarygodną. Nie budziła one wątpliwości Sądu co do jej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

Reasumując powyższe Sąd Okręgowy uznał, że analiza przeprowadzonych w przedmiotowej sprawie dowodów wskazuje, że do okresów pracy w szczególnych warunkach należy D. D. zaliczyć okres zatrudnienia od 13.07.1981 r. do 30.06.1989 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w W., gdzie na stanowiskach kopacz, następnie pomocnik operatora koparki i operator koparki, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych wymienione w Wykazie A dziale X poz. 1 Rozporządzenia RM z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz prace maszynisty ciężkich maszyn budowlanych wymienione w Wykazie A dziale V poz. 3. Okres ten z wyłączeniem urlopów bezpłatnych i nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy (9 dni) wynosi łącznie 7 lat, 11 miesięcy i 10 dni. Na marginesie wskazać należy, że stanowisko kopacza i maszynisty maszyny do konserwacji urządzeń wodno - melioracyjnych jest wymienione w zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 31.03.1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Art. 197 ustawy Prawo Wodne stanowi z kolei, że urządzeniami melioracyjnymi są m.in. rowy wraz z budowlami związanymi z nimi funkcjonalnie, drenowania, rurociągi, stacje pomp zmienne stawy rybne, groble, systemy nawodnień.

Odwołującemu należy zaliczyć też okres od 18.07.1989 r. do 28.02.2001 r. tj. 11 lat, 7 miesięcy i 14 dni z tytułu zatrudnienia w (...) Związku Spółek (...) w O., gdzie na stanowisku operatora koparki stale, w którym odwołujący w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace maszynisty ciężkich maszyn budowlanych wymienione w Wykazie A dziale V poz. 3. Rozporządzenia RM z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Reasumując powyższe uznać należy, że K. D. (1) udowodnił ponad 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, zatem przysługuje mu prawo do rekompensaty. Stąd Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje z dnia 13.06.2024 r. i przyznał K. D. (1) prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 1.05.2024 r. tj. od pierwszego dnia miesiąc, w którym odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do rekompensaty.