Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Ostrołęce

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Grażyna Załęska-Bartkowiak

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 stycznia 2025 r. w O.

sprawy z odwołania K. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o wypłatę emerytury

na skutek odwołania K. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 16 sierpnia 2024 r. znak (...)

orzeka:

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że wznawia wypłatę świadczeń należnych K. S. za okres od 1 września 2023 r. do 31 maja 2024 r.

Grażyna Załęska-Bartkowiak

Sygn. akt III U 522/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 sierpnia 2024 r. (...) Oddział w P. odmówił prawa do wypłaty zaległego świadczenia przysługującego K. S. za okres od 1 września 2023 r. do 31 maja 2024 r.

Odwołanie w imieniu K. S. (ubezwłasnowolnionej całkowicie) wniosła jej doradca tymczasowy M. S. (uprawniona do reprezentowania przed Sądem). Wniosła o wypłatę zaległych świadczeń.

W odpowiedzi organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. S. urodziła się dnia (...)

Decyzją z dnia 3 grudnia 2015 r. uzyskała prawo do emerytury, począwszy od dnia 1 listopada 2015 r.

W dniu 8 kwietnia 2022 r. K. S. złożyła wniosek o wypłatę emerytury na adres: P. ul. (...) za pośrednictwem poczty. Należności w okresie od września 2022 r. do stycznia 2023 r. były podejmowane nieterminowo, po kilku próbach przekazania. W związku z tym – ZUS pismem z dnia 28 lipca 2023 r. zwrócił się do K. S. o poświadczenie dalszego istnienia prawa do pobierania świadczeń, przesyłając do wypełnienia formularz i odesłania go w ciągu 14 dni od otrzymania. Korespondencja ta także nie została odebrana przez K. S.. Wobec powyższego ZUS decyzją z dnia 25 sierpnia 2023 r. wstrzymał wypłatę emerytury, począwszy od 1 września 2023 r.

Dnia 20 września 2023 r. wpłynęło do ZUS pismo od M. S. (siostrzenicy) opisujące stan zdrowia psychicznego K. S.. Jednocześnie M. S. wnosiła o udzielenie informacji, jakie czynności ma podjąć, aby emerytura była nadal wypłacana.

Pismem z dnia 29 września 2023 r. ZUS poinformował M. S. o konieczności zainicjowania sprawy o całkowite ubezwłasnowolnienie K. S. i ustanowienie dla niej opiekuna prawnego.

Dnia 24 czerwca 2024 r. M. S. złożyła do ZUS wniosek o wznowienie wypłaty zawieszonego świadczenia emerytalnego oraz wypłatę zaległych świadczeń. Poinformowała, że zainicjowała w Sądzie Okręgowym w Ostrołęce sprawę o ubezwłasnowolnienie K. S. oraz złożyła odpis postanowienia tego Sądu z dnia 7 czerwca 2024 r. o ustanowieniu jej doradcą tymczasowym (I Ns 62/24).

Decyzją z dnia 16 lipca 2024 r. ZUS wznowił wypłatę emerytury K. S. od 1 czerwca 2024 r. Natomiast decyzją z dnia 19 lipca 2024 r. odmówił M. S. prawa do wypłaty świadczenia za okres wsteczny tj. od 1 września 2023 r. do 31 maja 2024 r. ponieważ nie zostało wówczas potwierdzone istnienia dalszego prawa do świadczenia.

Dnia 26 lipca 2024 r. M. S. złożyła kolejny wniosek o wypłatę zaległego świadczenia emerytalnego K. S..

Zaskarżoną decyzją z dnia 16 sierpnia 2024 r. ZUS ponownie odmówił M. S. prawa do wypłaty świadczenia za okres wsteczny tj. od 1 września 2023 r. do 31 maja 2024 r.

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, że M. S. jest uprawniona do zainicjowania przedmiotowej sprawy w imieniu K. S. i reprezentowania jej w niniejszym postępowaniu. Postanowieniem Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 7 czerwca 2024 r. została ustanowiona w trybie art. 548 § 1 k.p.c. doradcą tymczasowym K. S. w celu ochrony jej osoby i mienia, w szczególności podejmowania decyzji dotyczących wszelkich praw związanych z leczeniem, reprezentowania przed sądami i organami administracji publicznej (k.35 a.e.).

Postanowieniem z dnia 23 października 2024 r. K. S. została ubezwłasnowolniona całkowicie z powodu choroby psychicznej (k. 17 a.s.).

Zgodnie z art. 550 § 1 pkt 2 k.p.c. – postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego traci moc z chwilą, gdy na skutek orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu ustanowiony został opiekun lub kurator.

Do chwili orzekania w niniejszej sprawie opiekun prawny nie został ustanowiony, gdyż aktualnie w Sądzie Rejonowym w Pułtusku toczy się postępowanie o ustanowienie dla K. S. opiekuna prawnego w osobie M. S.. Sprawa jest w toku (k. 23 a.s.).

Przechodząc do meritum sporu, wskazać należy, że podstawą wstrzymania wypłaty świadczeń dla K. S. był art. 134 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2024 r., poz. 1631). Zgodnie z tym przepisem – wypłatę świadczeń wstrzymuje się, jeżeli świadczenia nie mogą być doręczone z przyczyn niezależnych od organu rentowego.

Bezsporne jest bowiem w sprawie, że organ rentowy wysyłał należne odwołującej świadczenie na wskazany przez nią adres, a K. S. świadczeń nie odbierała. Wobec powyższego prawidłowe było działanie ZUS polegające na wysłaniu do odwołującej do wypełnienia formularza o poświadczeniu dalszego istnienia prawa do pobierania świadczeń.

K. S. jest uprawniona do emerytury. Jest to zatem świadczenie wypłacane bezterminowo. Dlatego zobowiązanie do wypełnienia formularza o poświadczeniu dalszego istnienia prawa do pobierania świadczeń ma przede wszystkim na celu przeciwdziałanie pobieraniu świadczeń przez osoby nieżyjące. Z tych względów formularz ten zwany jest „poświadczeniem życia”. Ewentualnie może mieć także na celu uaktualnienie adresu świadczeniobiorcy.

W niniejszej sprawie K. S. istotnie nie wypełniła i nie odesłała tego formularza. Jednakże Sąd miał na uwadze, że już we wrześniu 2023 r. (a więc w miesiącu, od którego zawieszono wypłatę emerytury) M. S. złożyła w ZUS pismo, w którym poinformowała, że K. S. żyje, nie zmieniła adresu, a jedyną przyczyną nieodbierania przez nią świadczeń, są jej zaburzenia psychiczne. Ostatecznie z ich powodu K. S. została całkowicie ubezwłasnowolniona. W piśmie zawarty był wniosek o wypłatę świadczeń na rzecz K. S., gdyż od momentu wstrzymania wypłaty emerytury pozostaje na całkowitym utrzymaniu rodziny.

Co do zasady w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty (art. 135 ust. 1). Jednakże w ustępie 2 tegoż przepisu ustawodawca czyni wyjątek od tej zasady, wskazując, że w przypadkach określonych w art. 134 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy wypłatę świadczeń wznawia się od miesiąca, w którym ją wstrzymano, jednak za okres nie dłuższy niż 3 lata poprzedzające bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty.

Jak zatem wynika z brzmienia powyższego przepisu - w takiej sytuacji ustawodawca nie wiąże chwili wznowienia wypłaty świadczenia z dniem złożenia wniosku o wypłatę wstrzymanego świadczenia, lecz nakazuje wypłatę wstrzymanego świadczenia od miesiąca, w którym wstrzymano jego wypłatę.

Ponieważ w niniejszej sprawie wstrzymano wypłatę świadczeń od 1 września 2023 r. do 31 maja 2024 r., zatem wznowienie wypłaty należne jest za cały sporny okres, albowiem nie doznaje on 3-letniego ograniczenia czasowego wynikającego z art. 135 ust. 2 ww. ustawy.

Na marginesie jedynie zauważyć należy, że ZUS winien podjąć wypłatę świadczenia już na skutek pisma M. S. z 20 września 2023 r. (k. 29 a.e.). Pismo to zawierało bowiem wszelkie informacje, których ZUS żądał od K. S. w poświadczeniu dalszego istnienia prawa do pobierania świadczeń.

Z tych względów Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i wznowił wypłatę świadczeń należnych K. S. za okres od 1 września 2023 r. do 31 maja 2024 r..

Grażyna Załęska-Bartkowiak